သင့္အေနနဲ႔ ေရာဂါရွိ၊ မရွိကို ရွာေဖြ စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္မွသာ သိရွိ ႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကင္ဆာ ေရာဂါေတြဟာ အသိေနာက္ က်ပါက အသက္ရွင္သန္ ႏိုင္တဲ့ အခ်ိန္အတိုင္း အတာကို ၿခိမ္းေျခာက္ ႏိုင္ပါတယ္။ နာတာရွည္ ေရာဂါ ေတြကိုလည္း ေစာေစာ စီးစီး သိရွိၿပီး ကုသႏိုင္ပါက ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါေတြ ဆင့္ပြား ျဖစ္ပြားမႈကေန ကာကြယ္ႏိုင္ ပါတယ္။ သင့္အေနနဲ႔ ရွာေဖြသင့္တဲ့ ေရာဂါေတြ ကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။
၁) ရင္သားကင္ဆာ
ရင္သား ကင္ဆာ ေရာဂါကို ေစာေစာစီးစီး ရွာေဖြေတြ႕ရွိလို႔ ကုသႏိုင္ပါက ေရာဂါ ေပ်ာက္ကင္းဖို႔ ရာခိုင္ႏႈန္းအေတာ္ မ်ားပါတယ္။ ကင္ဆာျဖစ္တဲ့ အစိတ္အ ပိုင္း နည္းေလေလ ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းမႈ မ်ားေလေလ ျဖစ္တာေၾကာင့္ပါ။ ဒါ့အျပင္ လင့္အက်ိတ္ေတြ၊ အဆုတ္နဲ႔ ဦးေႏွာက္ဆီ ကင္ဆာပ်ံ႕ႏွံ႔ႏိုင္ေျခလည္း နည္းပါတယ္။ သင္က အသက္ ၂၀-၃၀ ႏွစ္အရြယ္ မိန္းကေလး တစ္ေယာက္ျဖစ္ ၿပီး ရင္သားကင္ ဆာျဖစ္ပြားႏိုင္တဲ့ အခ်က္ေတြကို မသိရွိပါက သံုးႏွစ္ တစ္ႀကိမ္ ဆရာဝန္နဲ႔ျပသၿပီး စစ္ေဆးမႈ ခံယူ သင့္ပါတယ္။
- ဘယ္လိုရွာေဖြမလဲ
အမ်ိဳးသမီးေတြက ကိုယ့္ရင္သားမွာ အဖုအက်ိတ္ရွိ၊ မရွိ ကိုယ္တိုင္ စမ္းသပ္ ၾကည့္႐ႈၿပီး သိရွိ ႏိုင္ပါတယ္။ လိုအပ္ပါက ရင္သားဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ၿပီးလည္း စစ္ေဆး ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ကင္ဆာ ေရာဂါအဖြဲ႕က အသက္ ၄၀ ႏွစ္က စလို႔ အမ်ိဳးသမီးတိုင္း ရင္သားကို ေရာဂါရွာေဖြ စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္သင့္တယ္လို႔ အႀကံျပဳ ထားပါတယ္။ အသက္ ၅၀ႏွစ္ကေန ၇၄ ႏွစ္ၾကားမွာ ႏွစ္ႏွစ္ျခား တစ္ႀကိမ္ ရင္သား ပံုရိပ္ေဖာ္ ဓာတ္မွန္ (Mammogramy) ႐ိုက္သင့္ ပါတယ္။
၂) သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ
သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာက အမ်ိဳး သမီးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတဲ့ ကင္ဆာေရာဂါ တစ္ခုပါ။ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး တစ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ Human Papilloma Virus (HPV)က သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္း တစ္ခုပါ။ ပံုမွန္ ရွာေဖြ စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ပါက ေရာဂါရွိ၊ မရွိ အေစာဆံုး သိရွိႏိုင္ၿပီး ေရာဂါရွိပါက ကုသမႈမွာ အက်ိဳးမ်ား ေစပါတယ္။ သားအိမ္ေခါင္း အဝမွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ခ်င္ေနတဲ့ ဆဲလ္ေတြ႕ရွိပါက ကင္ဆာ ေရာဂါအျဖစ္ ေျပာင္းလဲ မသြားခင္မွာဘဲ ကုသမႈကို စတင္ပါက ကင္ဆာဆဲလ္ေတြကို ဖယ္ရွား ပစ္ႏိုင္ပါတယ္။
- ဘယ္လိုရွာေဖြမလဲ
ဆရာဝန္က သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာရွိ၊ မရွိ သိရွိႏိုင္ေအာင္ သားအိမ္ အဝရွိ သားအိမ္ေခါင္းမွ ဆဲလ္ေလးေတြကို ျခစ္ယူၿပီး စစ္ေဆးေပးပါတယ္။ Pap Test လို႔ ေခၚပါတယ္။ စစ္ေဆးမႈကို အသက္ ၂၁ ႏွစ္အရြယ္ကစလို႔ စစ္ေဆး သင့္ပါတယ္။ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္မႈနဲ႔ စစ္ေဆးမႈက သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ ေရာဂါ ကုသမႈမွာ ထိေရာက္တဲ့ နည္းလမ္း ေကာင္းေတြပါ။
၃) အ႐ိုးပါးျခင္း
အမ်ိဳးသမီးေတြက ေသြးဆံုး ၿပီးခ်ိန္မွာ အ႐ိုး ဆံုး႐ံႈးမႈ မ်ားၿပီး အ႐ိုးပါး လာပါတယ္။ အ႐ိုးေတြ ပါးလာတဲ့ အခါ အနည္းငယ္ ထိခိုက္ မိ႐ံုနဲ႔ က်ိဳးလြယ္ လာပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံရဲ႕ အသက္ ၅၀ႏွစ္နဲ႔ အထက္အရြယ္ ေတြရဲ႕ ထက္ဝက္ေလာက္က အ႐ိုးပါး ေရာဂါကို ခံစား ေနရပါတယ္။ အ႐ိုးပါးတာကို ကာကြယ္မႈနဲ႔ ကုသမႈေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ျပဳလုပ္ ႏိုင္ပါက အ႐ိုးက်ိဳးတဲ့ အဆင့္ကို မေရာက္ႏိုင္ပါဘူး။
- ဘယ္လိုရွာေဖြမလဲ
အ႐ိုး သိပ္သည္းဆကို တိုင္းတာ စစ္ေဆး ႏိုင္ပါတယ္။ အ႐ိုး သိပ္သည္းဆ တိုင္းတာ ထားတာေၾကာင့္ အ႐ိုး မက်ိဳးခင္မွာ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္မႈေတြ ျပဳလုပ္ ထားႏိုင္ပါတယ္။ အသက္ ၆၅ ႏွစ္နဲ႔အထက္ အမ်ိဳး သမီးတိုင္း အ႐ိုးသိပ္သည္းဆကို တိုင္း တာသင့္ပါတယ္။ အသက္ ၆၅ ႏွစ္ေအာက္ အမ်ိဳးသမီးေတြလည္း အ႐ိုးပါး ႏိုင္ေျခ ရွိတာေၾကာင့္ အ႐ိုး သိပ္သည္းဆကို တိုင္းတာဖို႔ လိုပါတယ္။
၄) အေရျပားကင္ဆာ
အေရျပား ကင္ဆာထဲမွာ အႏၱရာယ္ ရွိတဲ့ Melanoma ရွိ၊ မရွိကို အမ်ိဳးသား ေတြမွာ စစ္ေဆးသင့္ သလို အမ်ိဳးသမီး ေတြမွာလည္း စစ္ေဆး သင့္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြက မ်ိဳး႐ိုးဗီဇအရ Melanoma ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလန္း ပိုမ်ားပါတယ္။ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ ထိေတြ႕မႈမ်ားတာ၊ ေနပူ ဆာလံႈတာေတြက အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းေတြထဲက တစ္ခုပါ။ ေရာဂါကို ေစာေစာစီးစီး သိရွိၿပီး ကုသမႈ ခံယူ ႏိုင္ပါက အက်ိဳးမ်ား ေစပါတယ္။
- ဘယ္လိုရွာေဖြမလဲ
အေရျပား ကင္ဆာ ေရာဂါအတြက္ ရွာေဖြနည္းက အေရျပားကို ဂ႐ုတစိုက္ ေန႔စဥ္ ၾကည့္႐ႈတာ ပါပဲ။ မိမိကိုယ္တိုင္ပဲ အေရျပားမွာ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရွိ၊ မရွိ ၾကည့္ရပါမယ္။ ေဝခြဲမရတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈမ်ိဳး တစ္စံုတစ္ရာကို ေတြ႕ရွိပါက ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသ စစ္ေဆးပါ။
၅) အမ်ိဳးအစား (၂) ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါ
အေမရိကန္ လူဦးေရရဲ႕ သံုးပံုတစ္ပံုက သူတို႔မွာ ဆီးခ်ိဳ ေသြးခ်ိဳ ေရာဂါ ရွိေန တာကို မသိရွိၾကပါဘူး။ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ေရာဂါရွိတာကို ေစာေစာစီးစီး သိရွိပါက အစားအစာ၊ ေလ့က်င့္ခန္းနဲ႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလွ်ာ့ခ် မႈေတြ ျပဳလုပ္ၿပီး ေသြးတြင္း အခ်ိဳဓာတ္ကို ေလွ်ာ့ခ်ကာ ေနာက္ဆက္တြဲ ႐ႈပ္ေထြးမႈေတြ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ ႏိုင္ပါတယ္။
- ဘယ္လိုရွာေဖြမလဲ
ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ကို တိုင္းတာ စစ္ေဆးပါ။ သင္ဟာ က်န္းမာေနသူ တစ္ေယာက္ ျဖစ္ရင္ေတာ့ အမ်ိဳးအစား ၂ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလန္း ရွိေနပါတယ္။ အသက္ ၄၅ ႏွစ္က စလို႔ သံုးႏွစ္တစ္ႀကိမ္ ဆီးခ်ိဳ ေသြးခ်ိဳေရာဂါ ရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆး သင့္ပါတယ္။
ဖိုးသူေတာ္ (www.phothutaw.com)
Credit: ဇာျခည္၀င္း(ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
