ပါကင္(န္)ဆဲ(န္)ေရာဂါဆိုတာ အေၾကာအားနည္း၍ေျခတုန္လက္တုန္ ေသာ နာတာရွည္ေရာဂါတစ္မ်ဳိး ပါ။ ထိုေရာဂါဟာ အိႏိၵယႏိုင္ငံမွာ ေရွးလြန္ခဲ့ေသာ ဘီစီ ၅ဝဝဝ ဝန္းက်င္ကတည္းက ျဖစ္လာခဲ့ၾကၿပီး အိႏိၵယလို ”Kam-pavata ေရာဂါ” လို႔ ေခၚဆိုခဲ့ၾကေပမယ့္ ဘာေၾကာင့္ ဒီေရာဂါျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ဂဃနဏ အေျဖမထုတ္ႏိုင္ခဲ့ ၾကပါဘူး။ ၁၈၁၇ ခုႏွစ္ေရာက္လာတဲ့အခါမွာေတာ့ ၿဗိ တိသွ်လူမ်ိဳး ေဒါက္တာ James Parkinson ဆိုသူက ေရာဂါျဖစ္လာရတဲ့ အေၾကာင္းကိုေလ့လာအေျဖရွာႏိုင္ ခဲ့တာေၾကာင့္ ထိုေဒါက္တာ၏အမည္ကို အစြဲျပဳ၍ ေဆး သိပၸံနည္းအရ Parkinson’s disease(PD) လို႔ ေရာဂါ အမည္တပ္ခဲ့ပါတယ္။
ေရာဂါျဖစ္ရတဲ့အဓိကအေၾကာင္းရင္းမွာ ဦးေႏွာက္ ထဲရွိ အာ႐ံုခံဆဲလ္ေတြေသသြားတာေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ေပးႏိုင္တဲ့ dopamine (ေခၚ) ဓာတုပစၥည္းထြက္ ရွိမႈနည္းပါးလာၿပီး ေျခလက္လႈပ္္ရွားမႈ တို႔ကို မူမမွန္ေစေတာ့ ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ PD ေရာဂါရင့္ေလေလ ဦးေႏွာက္က ေျခလက္တို႔ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မႈစြမ္းအားက်သြားေလေလ ျဖစ္ပါတယ္။ လူတစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး PD ေရာဂါခံစားရပံု ခ်င္း မတူညီၾကျပန္ပါဘူး။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ PD ေရာဂါကို (၁) tremor (ေခၚ) လက္ေခ်ာင္း၊ လက္ေမာင္း၊ ေျခေထာက္၊ ေမး႐ိုး၊ မ်က္ႏွာတို႔ တဆတ္ဆတ္လႈပ္ေသာေရာဂါ၊ (၂) bradykinesia (ေခၚ) လႈပ္ရွားမႈေတြ တစ္စစေႏွးေကြးလာ ေသာေရာဂါ၊ (၃) rigidity (ေခၚ) ေျခဆံလက္ဆံမ်ား ေတာင့္တင္းလာေသာေရာဂါ၊ (၄) postural instability (ေခၚ မိမိကိုယ္ကိုယ္ဟန္ခ်က္ညီညီ မထိန္းႏိုင္ေသာေရာ ဂါဟူ၍ ခြဲျခားသတ္မွတ္ထားပါတယ္။
PD ေရာဂါ၏ ေရွ႕ေျပးလကၡဏာမ်ားမွာ-
(၁) ခႏၶာကိုယ္ႀကီးလႈပ္ရွားေနခ်ိန္မွာ မသိသာေသာ္လည္း အနားယူျငိမ္ေနတဲ့အခါမွာ လက္ေခ်ာင္းမ်ား၊ လက္မ၊ လက္ေမာင္း၊ ေမးေစ့၊ လွ်ာ၊ ႏႈတ္ခမ္း၊ ေျခေထာက္တို႔က တဆတ္ဆတ္လႈပ္ေနျခင္း။
(၂) စကၠဴေပၚစာေရးတဲ့အခါ ပံုမွန္လိုမဟုတ္ေတာ့ဘဲ စာ လံုးအရြယ္အစားႀကီးလာျခင္း (သို႔မဟုတ္) ေသးသြားျခင္း (သို႔မဟုတ္) စာလံုးေတြတြန္႔ေစာင္းေနျခင္း (သို႔မဟုတ္) စာလံုးမ်ားထပ္သြားျခင္း။
(၃) အနံ႔ခံအာ႐ံု သိသိသာသာက်ဆင္းသြားျခင္း။
(၄) အိပ္ေမာက်ေနစဥ္ ေျခေထာက္က တစ္ခုခုကိုကန္ ျခင္း (သို႔မဟုတ္) လက္သီးျဖင့္ထိုးျခင္း (သို႔မဟုတ္) ခုတင္ ေပၚက ျပဳတ္က်ျခင္း (သို႔မဟုတ္) အိပ္မက္ထဲမွာ မိမိကိုယ္ ကိုယ္မိမိ ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္းျပန္၍ ျမင္မက္ျခင္း။
(၅) ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း။
(၆) ခါး၊ တံေတာင္ဆစ္၊ တင္ပါး၊ ဒူးေခါင္းစတဲ့ၾ<ြကက္သား မ်ားေတာင့္တင္း လာၿပီး ¤င္းၾ<ြကက္သားေတြေကာင္းစြာ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ အေကြးအဆန္႔လႈပ္ရွားမႈတိုင္း မွာ သိသိသာသာ နာက်င္ကိုက္ခဲစြာ ခံစားရျခင္း။
(၇) လမ္းေလွ်ာက္တဲ့အခါ လက္လႊဲ၍မရျခင္း၊ ေျခလွမ္း မမွန္ျခင္း၊ လမ္းစေလွ်ာက္စဥ္ (သို႔မဟုတ္) ဦးတည္ရာကို ဘယ္/ညာ သို႔ေကြ႕ခါနီး (သို႔မဟုတ္) လမ္းေလွ်ာက္မႈကို ရပ္တန္႔စဥ္တို႔မွာ ပံုမွန္မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ျပႆနာရွိလာျခင္း။
(၈) မိမိက ပံုမွန္ေလသံျဖင့္စကားေျပာေနေသာ္ျငား၊ ပတ္ ဝန္းက်င္ရွိသူမ်ားက မိမိရဲ႕စကားေျပာသံကို ခပ္တိုးတိုး အုပ္အုပ္ေလးသာၾကားရျခင္း (သို႔မဟုတ္) ဗလံုးဗေထြးအ သံ ၾကားေနရျခင္း။
(၉) မ်က္ေတာင္မခတ္ျခင္း၊ တစ္ေနရာတည္းကို မ်က္လံုး ေသျဖင့္ စိုက္ၾကည့္ေနတတ္ျခင္း။
(၁ဝ) ေသြးအားနည္းသလိုခံစားရကာ မူးေဝျခင္း၊ ေအာ့ အန္ခ်င္စိတ္ျဖစ္ျခင္း။
(၁၁) မတ္မတ္မရပ္ႏိုင္၊ ေကာင္းစြာမထိုင္ႏုိင္ဘဲ ေပ်ာ့တိ ေပ်ာ့ေခြျဖစ္၍ တစ္ခုခုကို အမွီသဟဲျပဳေနရျခင္း။
(၁၂) စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း၊ စိတ္မၾကည္မလင္ျဖစ္ျခင္း။
ယေန႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ထိုေရာဂါျဖစ္သူ လူဦးေရ တစ္သန္းနီးပါးမွ်ခံစားေနၾကရၿပီး ထိထိေရာက္ ေရာက္ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏိုင္ျခင္းမရွိေသးဘဲ ေရာ ဂါတိုး၍မဆိုးရြားလာေအာင္ ခြဲစိတ္ကုသျခင္း၊ ေလ့က်င့္ ခန္းလုပ္ျခင္း၊ ေဆးေသာက္ျခင္းတို႔ျဖင့္သာ ကုသေပးလ်က္ ရွိပါတယ္။ fava beans (ေခၚ) အစိမ္းေရာင္ပဲပင္တစ္မ်ိဳး ထဲရွိ ပဲေစ့ေလးထဲမွာ ပါရွိေသာ ေဆးဖက္ဝင္သဘာဝ levodopa ဓာတ္က ဦးေႏွာက္အာ႐ံုခံဆဲလ္ေတြကို ေကာင္း က်ဳိးျပဳတာေၾကာင့္ အိႏိၵယေက်းလက္ေဒသမ်ားမွာ PD ေရာဂါကုထံုး အျဖစ္ အသံုးျပဳေနၾကပါတယ္။ ပ်မ္းမွ်အ သက္ ၈ဝ ဝန္းက်င္မွာျဖစ္တတ္ၿပီး တခ်ဳိ႕က အသက္ ၆ဝ၊ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ အသက္ ၅ဝအရြယ္ကတည္းကစ၍ ေရာ ဂါလကၡဏာေတြ နိမိတ္ျပေနၾကပါၿပီ။ သို႔ပါ၍ အထက္ ေဖာ္ျပပါ PD ေရာဂါ၏ ေရွ႕ေျပးလကၡဏာမ်ားကို ေလ့ လာဆန္းစစ္၍ လိုအပ္ပါက သက္ဆိုင္ရာ ဦးေႏွာက္ႏွင့္ အာ႐ံုေၾကာဆရာဝန္ျဖင့္ ႀကိဳတင္ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ ကုသ ထားသင့္ပါေၾကာင္း။
Credit : Pauk Pauk
ဤစာဖတ္သူမ်ားအားလံုးက်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစလို႔ေ႐ႊခ်စ္သူမွဆုေတာင္းေမတၱာပို႔သေပးပါတယ္။
မွ်ေဝေပးျခင္းဟာလည္းေမတၱာတစ္မ်ိဳးပဲမို႔မွ်ေဝေပးပါေနာ္...
